Το ΕΣΥ δεν ζητά άλλο θόρυβο. Ζητά οργάνωση και ρεαλιστικό σχέδιο.

Του Απόστολου Ανθόπουλου, Επειγοντολόγου – Επιμελητή Β’ ΕΣΥ και Συντονιστή Τομέα Υγείας του Κινήματος Δημοκρατίας

Αν κάτι μάς ενώνει στα Τμήματα Επειγόντων, είναι ότι η πραγματικότητα δεν χωράει ωραιοποιήσεις. Ο πολίτης δεν έρχεται να ακούσει εξηγήσεις∙ έρχεται να ανασάνει. Κι εκεί φαίνεται όλο το σύστημα: η αναμονή που τεντώνεται, ο εξοπλισμός που «σέρνεται», οι νοσηλευτές που δεν φτάνουν, οι διαδικασίες που αλλάζουν από νοσοκομείο σε νοσοκομείο. Δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων — είναι πάνω απ’ όλα θέμα οργάνωσης.

Η εικόνα αποτυπώνεται και στα δεδομένα: οι άμεσες πληρωμές των πολιτών για υπηρεσίες υγείας παραμένουν δυσανάλογα υψηλές, η χώρα εξακολουθεί να έχει από τις χαμηλότερες αναλογίες νοσηλευτών ανά κάτοικο στον ΟΟΣΑ, και το ποσοστό «ανεκπλήρωτων αναγκών» για ιατρική φροντίδα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Αυτά δεν είναι στατιστική· είναι καθημερινά εμπόδια στην πρόσβαση και την ποιότητα φροντίδας.

Το πρόβλημα είναι κυρίως λειτουργικό. Όταν ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε ένα έμφραγμα, ένα εγκεφαλικό, ένα σοβαρό τραύμα ή ένα παιδί με υψηλό πυρετό αλλάζει ανάλογα με τον ταχυδρομικό κώδικα, τότε δεν μιλάμε για εθνικό σύστημα υγείας αλλά για ένα μωσαϊκό «τοπικών κανόνων». Η απάντηση δεν βρίσκεται σε αποσπασματικά μέτρα ούτε σε εφήμερες «καινοτομίες» που φωτίζουν το πρόβλημα χωρίς να το λύνουν. Χρειαζόμαστε εθνικούς κανόνες παιχνιδιού — και να ισχύουν για όλους.

Τι σημαίνει «οργάνωση» στην πράξη

Εθνικά πρωτόκολλα, ίδια παντού.

Ένα υποχρεωτικό, ενιαίο σύνολο διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων, από το triage έως την έξοδο, για όλα τα μεγάλα κλινικά μονοπάτια (έμφραγμα, εγκεφαλικό, τραύμα, σηψαιμία, παιδί με πυρετό). Όχι «καλές πρακτικές» που προαιρετικά υιοθετούνται, αλλά κανόνες με audit, επανεκπαίδευση και δημόσιους δείκτες. Η εμπειρία της Επείγουσας Ιατρικής δείχνει ότι χωρίς τυποποίηση, όλο το βάρος πέφτει στους ανθρώπους αντί στις διαδικασίες — και τότε το σύστημα σπάει.

ΠΦΥ με ρόλο, όχι ταμπέλα.

Όσο η Πρωτοβάθμια μένει κατακερματισμένη, τα ΤΕΠ θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως «όλα-σε-ένα» — άρα τίποτα καλά. Θέλουμε σαφείς κανόνες gatekeeping, ψηφιακές παραπομπές (e-referrals) και πραγματική διασύνδεση με τα νοσοκομεία, ώστε το περιστατικό να οδηγείται στο σωστό επίπεδο φροντίδας από την αρχή.

Paperless ΕΣΥ: τέλος στο χαρτί, αρχή της διαλειτουργικότητας.

Επιμένω στο paperless. Ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας πρέπει να λειτουργεί υποχρεωτικά παντού: ΤΕΠ, εξωτερικά ιατρεία, κλινικές. Αυτόματη καταγραφή της πορείας του ασθενούς, άμεση πρόσβαση του πολίτη, πραγματική διαλειτουργικότητα δημόσιου–ιδιωτικού. Όταν ο φάκελος «ανοίγει» σε ένα κλικ, κόβονται οι διπλές εξετάσεις, πέφτουν οι χρόνοι, μειώνεται το κόστος και βελτιώνεται η ασφάλεια.

Διοίκηση με δεδομένα — όχι με διαίσθηση.

Ζωντανά dashboards σε κάθε νοσοκομείο: χρόνοι αναμονής στα ΤΕΠ ανά βάρδια, ροές, πληρότητα, δείκτες ποιότητας και ασφάλειας. Οι διοικήσεις να κρίνονται σε λίγους, αντικειμενικούς, δημόσια ορατούς δείκτες. Εκεί που οι δείκτες δεν βελτιώνονται, αλλάζει η διαδικασία — και, αν χρειαστεί, αλλάζει και η διοίκηση.

Νοσηλευτές πρώτα.

Χωρίς επαρκές και αξιοπρεπώς αμειβόμενο νοσηλευτικό προσωπικό, καμία μεταρρύθμιση δεν στέκεται. Στοχευμένη ενίσχυση εκεί που «αιμορραγούν» τα τμήματα, κίνητρα παραμονής και καθαρή στοχοθεσία ανά νοσοκομείο.

Προμήθειες και συντήρηση ως πολιτική ασφάλειας ασθενή.

Συσκευή που δεν συντηρείται, «δεν υπάρχει». Εθνικό μητρώο εξοπλισμού (ηλικία, βλάβες, service), υποχρεωτικά παράθυρα συντήρησης, διαφανείς προμήθειες με ανοιχτά δεδομένα. Αυτό δεν είναι λογιστική λεπτομέρεια — είναι ποιότητα και ασφάλεια.

Επείγον και προνοσοκομειακό, δεμένα μεταξύ τους.

Καθαρή αλυσίδα από το τηλεφώνημα βοήθειας έως την πρώτη ιατρική απόφαση στο ΤΕΠ και τη γρήγορη μεταφορά στο κατάλληλο κέντρο. Οι ψηφιακές λύσεις καταγραφής ροών δείχνουν κατεύθυνση· χρειάζεται γενίκευση με εκπαίδευση, ώστε ο πολίτης να νιώθει ότι το κράτος «τον βρίσκει» εγκαίρως παντού — στο νησί, στο βουνό, στην πόλη.

Μισθολογική προσέγγιση στον ευρωπαϊκό μέσο, με ρεαλιστικό οδικό χάρτη.

Οι προκηρύξεις βγαίνουν άγονες όταν το μήνυμα προς τον επαγγελματία είναι «ίδια ευθύνη, μικρότερη αμοιβή». Θέλουμε ορατό, χρονικό οδικό χάρτη σύγκλισης προς τον ευρωπαϊκό μέσο μισθό — με ρήτρα πληθωρισμού και ετήσιο έλεγχο εφαρμογής. Η αξιοπρέπεια στην αμοιβή δεν είναι πολυτέλεια, είναι προϋπόθεση ασφάλειας για τον ασθενή.

Στέγη για να σταθείς — ειδικά σε νησιά και άγονες περιοχές.

Η πραγματικότητα είναι απλή: χωρίς στέγη, δεν πας. Προτείνω στεγαστικά κίνητρα δεμένα με ρήτρα παραμονής (3–5 έτη): υπηρεσιακή στέγη όπου είναι εφικτό, συμβάσεις με τοπικούς φορείς/δομές φιλοξενίας εκτός σεζόν, κρατικά εγγυημένα άτοκα δάνεια ή επιδοτούμενα μισθωτήρια με διαφάνεια και στόχο, και φορολογικές διευκολύνσεις για όσους αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης σε άγονες περιοχές. Όχι «προνοιακές παρεμβάσεις», αλλά στοχευμένη στεγαστική πολιτική ώστε ο γιατρός και ο νοσηλευτής να μπορούν να ζήσουν εκεί όπου τους χρειάζεται η χώρα.

Τι διαφέρει σε αυτή την προσέγγιση

Δεν υπόσχομαι «μαγικά» κονδύλια ούτε ανέξοδες λύσεις. Η εμπειρία της πρώτης γραμμής διδάσκει ότι τα μεγάλα κέρδη κρύβονται στα απλά: να κάνουμε τα ίδια πράγματα με τον ίδιο τρόπο, σε όλη τη χώρα, και να μετράμε αποτέλεσμα. Να βάλουμε κανόνες πριν βάλουμε περισσότερα χρήματα — γιατί αλλιώς τα χρήματα χάνονται σε τριβές και ασυνεννοησία.

Η οργάνωση δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι εθνικά πρωτόκολλα που δεν αλλάζουν κάθε τρεις μήνες. Είναι ηλεκτρονικός φάκελος που ανοίγει παντού και αμέσως. Είναι νοσηλευτές που δεν τρέχουν μόνοι τους. Είναι διοικήσεις που λογοδοτούν πάνω σε δείκτες και πολίτες που ξέρουν πού βρίσκονται μέσα στη ροή της φροντίδας. Κι είναι, τέλος, η επιλογή να στηρίζουμε αποφάσεις σε δεδομένα και όχι σε θόρυβο.

Το ΕΣΥ μπορεί να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου — όχι με συνθήματα, αλλά με πειθαρχημένη δουλειά. Αυτή είναι η διαφορά που οφείλουμε να φέρουμε όσοι δουλεύουμε στο πεδίο και ταυτόχρονα σχεδιάζουμε πολιτική: να ενώσουμε το φορείο με το πληκτρολόγιο. Όχι για να «φανούμε», αλλά για να λειτουργήσει.

Η επόμενη μέρα δεν θα έρθει με μια ανακοίνωση. Θα έρθει όταν αποκτήσουμε κοινό τρόπο, κοινούς κανόνες και κοινή γλώσσα σε όλη τη χώρα. Αυτό είναι πολιτική — και αυτό χρειάζεται τώρα το ΕΣΥ.